Quy định mới về thủ tục hòa giải trong ly hôn

Thủ tục hòa giải khi ly hôn được hiểu là gì?

Hòa giải ly hôn là một phương thức giải quyết tranh chấp trong lĩnh vực dân sự, đặc biệt là trong các vụ việc liên quan đến hôn nhân và gia đình. Mục đích của hòa giải là giúp vợ chồng giải quyết mâu thuẫn, xung đột khi tình cảm đã rạn nứt, thông qua sự can thiệp của một bên thứ ba, có thể là người của cơ sở hòa giải hoặc Tòa án.

Theo Điều 54 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, hòa giải ly hôn được hiểu là việc Tòa án tiến hành hòa giải khi đã thụ lý đơn yêu cầu ly hôn, với mục tiêu khuyến khích các bên thỏa thuận, hàn gắn lại mối quan hệ vợ chồng thay vì tiếp tục thủ tục ly hôn. Tòa án đóng vai trò như một bên trung gian, giúp vợ chồng tìm kiếm giải pháp hòa hợp, từ đó có thể rút đơn ly hôn, tránh kéo dài thủ tục tố tụng, đồng thời tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí cho các bên. Mục tiêu cuối cùng của hòa giải ly hôn là giúp bảo vệ lợi ích chung, khôi phục tình cảm gia đình, giảm bớt sự căng thẳng và xung đột, cũng như giảm thiểu những tác động tiêu cực của việc ly hôn đối với các bên, đặc biệt là trẻ em nếu có.

Các trường hợp thực hiện hòa giải trong ly hôn

Hiện nay, trong lĩnh vực ly hôn, pháp luật Việt Nam quy định hai phương thức hòa giải chính, đó là hòa giải ở cơ sở và hòa giải tại Tòa án. Các vợ chồng có thể tự do lựa chọn hình thức hòa giải này khi cả hai bên thuận tình ly hôn, tùy thuộc vào hoàn cảnh và nhu cầu của từng cặp đôi.

(1) Hòa giải ở cơ sở

Căn cứ theo Điều 52 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Nhà nước và xã hội khuyến khích việc hòa giải ở cơ sở khi vợ chồng có yêu cầu ly hôn. Hòa giải ở cơ sở là một thủ tục không bắt buộc mà chỉ mang tính khuyến khích, nhằm giúp các bên tự nguyện thỏa thuận và giải quyết mâu thuẫn. Việc hòa giải tại cơ sở có thể được thực hiện thông qua các tổ chức, cơ quan như ủy ban nhân dân xã, phường, các tổ hòa giải tại cộng đồng, hoặc những người có trách nhiệm hòa giải. Thủ tục này thường được áp dụng trong các trường hợp các bên vợ chồng chưa quyết định chắc chắn về việc ly hôn, hoặc khi có mong muốn thử tìm kiếm giải pháp để hàn gắn mối quan hệ trước khi chính thức tiến hành thủ tục ly hôn tại Tòa án. Hòa giải ở cơ sở mang tính tự nguyện và linh hoạt, chỉ được thực hiện khi các bên vợ chồng có nhu cầu và sự đồng ý.

(2) Hòa giải tại Tòa án

Khác với hòa giải ở cơ sở, hòa giải tại Tòa án là một thủ tục bắt buộc trong trường hợp đã thụ lý đơn yêu cầu ly hôn, theo quy định tại Điều 54 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Sau khi Tòa án nhận được đơn ly hôn, Thẩm phán có trách nhiệm tiến hành hòa giải giữa các bên vợ chồng. Mục đích của hòa giải tại Tòa án là nhằm tìm cách giúp các bên hàn gắn lại mối quan hệ hôn nhân, giải thích cho họ hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mỗi bên, cũng như trách nhiệm đối với con cái và các vấn đề liên quan đến gia đình, như cấp dưỡng, phân chia tài sản… Việc hòa giải tại Tòa án không chỉ là thủ tục pháp lý bắt buộc mà còn là cơ hội để các bên vợ chồng xem xét lại quyết định ly hôn và giải quyết các vấn đề phát sinh một cách công bằng, hợp lý. Nếu hòa giải thành công, các bên có thể rút đơn ly hôn và tiếp tục sống chung, còn nếu không đạt được thỏa thuận, Tòa án sẽ tiến hành các bước tiếp theo để giải quyết vụ án ly hôn.

Như vậy, dù hòa giải ở cơ sở hay hòa giải tại Tòa án, cả hai phương thức đều có mục tiêu chung là giúp vợ chồng giải quyết mâu thuẫn, tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời hạn chế các tác động tiêu cực của việc ly hôn đối với các thành viên trong gia đình, đặc biệt là đối với trẻ em. Tuy nhiên, trong khi hòa giải ở cơ sở mang tính chất tự nguyện và linh hoạt, hòa giải tại Tòa án lại là một thủ tục bắt buộc mà các bên không thể bỏ qua khi tiến hành thủ tục ly hôn.

Xem thêm: Thủ tục ly hôn khi không có giấy đăng ký kết hôn

Quy định mới về thủ tục hòa giải trong ly hôn

Hòa giải tại Tòa án là một thủ tục bắt buộc trong quá trình giải quyết các vụ án ly hôn. Thủ tục này được thực hiện trong giai đoạn chờ đưa vụ án ra xét xử, sau khi Tòa án đã thụ lý đơn yêu cầu ly hôn. Mặc dù đôi khi có thể không khả quan và khó có kết quả, việc hòa giải tại Tòa án vẫn là một bước quan trọng không thể thiếu trong quy trình tố tụng dân sự. Thủ tục này không chỉ thể hiện tính trách nhiệm của Tòa án mà còn tạo cơ hội cho các đương sự, tức là vợ chồng trong vụ ly hôn, được trình bày quan điểm, nguyện vọng của mình trước các cơ quan có thẩm quyền. Đây là cơ hội để các bên chia sẻ, làm rõ nguyên nhân mâu thuẫn, từ đó Tòa án có thể đưa ra những quyết định hợp lý hơn.

Việc hòa giải tại Tòa án được thực hiện theo các nguyên tắc cụ thể, được quy định tại Khoản 2 Điều 205 Bộ luật Tố tụng Dân sự (BLTTDS) 2015. Một trong những nguyên tắc quan trọng là tôn trọng sự tự nguyện thỏa thuận của các đương sự. Điều này có nghĩa là các bên không bị ép buộc phải đạt thỏa thuận hòa giải nếu điều đó không phù hợp với ý chí của họ. Cùng với đó, nội dung thỏa thuận trong quá trình hòa giải phải đảm bảo không vi phạm pháp luật và không trái đạo đức xã hội.

Thực tế, thủ tục hòa giải trong vụ án ly hôn sẽ được Thẩm phán thực hiện với các bước cụ thể. Trước khi tiến hành hòa giải, Thẩm phán có thể tham khảo ý kiến của các cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến gia đình và trẻ em để hiểu rõ hơn về hoàn cảnh gia đình, nguyên nhân mâu thuẫn, và nguyện vọng của vợ chồng cũng như con cái, nếu có. Điều này giúp Thẩm phán nắm bắt đầy đủ thông tin về tình trạng sống của vợ chồng và đưa ra những phương án hòa giải phù hợp.

Trong quá trình hòa giải tại Tòa án, Thẩm phán thường sẽ tập trung vào việc thúc đẩy sự đoàn tụ của vợ chồng. Thẩm phán sẽ phân tích, giải thích cho các bên hiểu rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của mỗi người trong gia đình, bao gồm trách nhiệm đối với con cái và các vấn đề tài sản. Mục tiêu là giúp vợ chồng nhận thức lại mối quan hệ và cố gắng hàn gắn tình cảm. Nếu sau khi hòa giải, vợ chồng đồng ý đoàn tụ, Thẩm phán sẽ lập biên bản hòa giải thành và ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án. Tuy nhiên, nếu hòa giải không thành, vợ chồng vẫn muốn ly hôn và có tranh chấp về tài sản hoặc quyền nuôi con, Thẩm phán sẽ lập biên bản hòa giải không thành và tiếp tục tiến hành thủ tục mở phiên tòa xét xử để giải quyết những vấn đề còn lại.

Như vậy, hòa giải tại Tòa án không chỉ là một thủ tục pháp lý mang tính bắt buộc mà còn là một cơ hội quan trọng để các bên vợ chồng có thể tìm lại sự hòa hợp hoặc ít nhất là giải quyết các vấn đề về tài sản, quyền nuôi con trong một cách thức công bằng và hợp lý. Dù kết quả hòa giải có thể không đạt được ngay lập tức, nhưng đây vẫn là một bước quan trọng trong quá trình giải quyết vụ án ly hôn, thể hiện sự nỗ lực của pháp luật trong việc bảo vệ quyền lợi của các bên và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các bên giải quyết mâu thuẫn một cách hòa bình.

Mời bạn xem thêm:

• Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính như thế nào?
• Mẫu tờ khai yêu cầu ghi nhận người đại diện sở hữu công nghiệp
• Quy định đóng bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp năm 2024

Câu hỏi thường gặp: