Hương ước là gì? Quy ước là gì?
Hương ước và quy ước là các văn bản quy định những quy tắc ứng xử do cộng đồng dân cư tại các thôn hoặc tổ dân phố tự nguyện thỏa thuận và xây dựng. Những quy tắc này nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội và tổ chức các hoạt động trong cộng đồng một cách tự quản. Mục đích chính của việc thiết lập hương ước và quy ước là để duy trì trật tự xã hội, bảo đảm sự hòa thuận và hợp tác giữa các thành viên trong cộng đồng. Các văn bản này không chỉ phản ánh tập quán, phong tục và nhu cầu thực tiễn của cộng đồng mà còn được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công nhận, theo quy định tại Quyết định 22/2018/QĐ-TTg. Quyết định này chính thức công nhận sự hợp pháp của hương ước và quy ước, đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho việc áp dụng và thực thi các quy tắc này trong thực tế.
Hồ sơ đề nghị công nhận hương ước gồm những gì?
Hương ước là những văn bản quy định các quy tắc ứng xử do cộng đồng dân cư tại các thôn hoặc tổ dân phố tự nguyện thỏa thuận và xây dựng. Những quy tắc này được thiết lập nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội và tổ chức các hoạt động trong cộng đồng theo cách tự quản, hình thành nên một hệ thống quản lý xã hội đơn giản nhưng rất hiệu quả.
Theo quy định tại khoản 4 Điều 11 Nghị định 61/2023/NĐ-CP về công nhận hương ước và quy ước, để được công nhận, hồ sơ đề nghị cần phải bao gồm các thành phần sau:
Thứ nhất, hồ sơ phải có văn bản đề nghị công nhận của Trưởng thôn hoặc Tổ trưởng tổ dân phố, được lập theo Mẫu số 01 tại Phụ lục kèm theo Nghị định 61/2023/NĐ-CP. Văn bản này là bước đầu tiên và cơ bản để thể hiện sự yêu cầu chính thức từ phía đại diện của cộng đồng dân cư.
Thứ hai, cần có nghị quyết hoặc biên bản cuộc họp, hoặc biên bản lấy ý kiến thông qua hương ước, quy ước. Các tài liệu này phải được lập theo Mẫu số 02 tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định, nhằm chứng minh rằng hương ước hoặc quy ước đã được cộng đồng đồng thuận và thông qua một cách chính thức.
Cuối cùng, hồ sơ cần bao gồm dự thảo hương ước hoặc quy ước đã được thông qua. Đây là bản dự thảo cuối cùng, thể hiện nội dung chi tiết và các quy định đã được cộng đồng đồng ý, sẵn sàng để trình cơ quan Nhà nước xem xét và công nhận.
Tóm lại, việc công nhận hương ước và quy ước yêu cầu chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ và chính xác, bao gồm văn bản đề nghị công nhận, tài liệu chứng minh sự đồng thuận của cộng đồng và bản dự thảo đã được thông qua, tất cả theo mẫu quy định trong Nghị định 61/2023/NĐ-CP.
Tìm hiểu thêm: Thủ tục nhập quốc tịch Việt Nam
Khi nào bãi bỏ hương ước, quy ước?
Hương ước không chỉ phản ánh những tập quán và phong tục của cộng đồng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự xã hội bằng cách cung cấp các quy định cụ thể về cách cư xử, các quyền lợi và nghĩa vụ của các thành viên trong cộng đồng. Mục đích chính của việc thiết lập hương ước là nhằm bảo đảm sự hòa thuận, gắn bó và hợp tác giữa các thành viên, từ đó tạo ra một môi trường sống ổn định và thân thiện. Vậy hiện nay khi nào sẽ bãi bỏ hương ước, quy ước?
Theo quy định tại Quyết định 22/2018/QĐ-TTg, hương ước và quy ước có thể bị bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ trong các trường hợp cụ thể như sau: Thứ nhất, nếu hương ước hoặc quy ước bị tạm ngừng thực hiện theo quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 15 của Quyết định này, nhưng sau khi hết thời hạn quy định trong quyết định tạm ngừng thực hiện mà thôn hoặc tổ dân phố không tiến hành sửa đổi, bổ sung, hoặc thay thế thì hương ước hoặc quy ước đó sẽ bị bãi bỏ. Thứ hai, nếu hương ước hoặc quy ước đã được công nhận nhưng không đảm bảo các điều kiện thông qua theo quy định tại Khoản 2 Điều 8 của Quyết định 22/2018/QĐ-TTg, thì cũng có thể bị bãi bỏ.
Cơ quan hoặc cá nhân có thẩm quyền xử lý hương ước, quy ước vi phạm cần phải xem xét và ra quyết định bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ nội dung của hương ước, quy ước trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày hết thời hạn quy định tại quyết định tạm ngừng thực hiện đối với trường hợp đầu tiên, hoặc kể từ ngày có căn cứ đối với trường hợp thứ hai. Quyết định bãi bỏ sẽ có hiệu lực pháp luật và chấm dứt giá trị thi hành của hương ước hoặc quy ước kể từ ngày quyết định bãi bỏ được ban hành.
Mời bạn xem thêm:
- Thủ tục cấp thẻ thường trú cho người nước ngoài năm 2024
- Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính như thế nào?
- Quy định bồi thường nhà ở khi nhà nước thu hồi đất
Câu hỏi thường gặp
Tại khoản 2 Điều 9 Quyết định 22/2018/QĐ-TTg có quy định như điều kiện cần đáp ứng để hương ước được công nhận gồm:
“Điều 9. Công nhận hương ước, quy ước
[…]
2. Hương ước, quy ước được công nhận khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Phạm vi nội dung, hình thức của hương ước, quy ước phù hợp với quy định tại Điều 5 của Quyết định này;
b) Hương ước, quy ước được xây dựng tuân thủ nguyên tắc, trình tự, thủ tục quy định tại Quyết định này.”
Căn cứ khoản 5 Điều 9 Quyết định 22/2018/QĐ-TTg có quy định như sau:
“Điều 9. Công nhận hương ước, quy ước
1. Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền công nhận hương ước, quy ước.
[…]”
Như vậy, cơ quan có thẩm quyền ra quyết định công nhận hương ước là Ủy ban nhân dân cấp huyện