Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động thuộc về cơ quan nào?

Tranh chấp lao động là gì?

Tranh chấp lao động là một hiện tượng pháp lý phổ biến trong mối quan hệ lao động, xuất phát từ những khác biệt hoặc mâu thuẫn về quyền lợi, nghĩa vụ và lợi ích giữa các bên liên quan trong quá trình xác lập, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ lao động. Những tranh chấp này có thể phát sinh ngay từ khi bắt đầu quan hệ lao động, chẳng hạn như trong quá trình ký kết hợp đồng lao động, khi các bên không thống nhất được về các điều khoản hợp đồng, mức lương, thời gian làm việc hay các chế độ phúc lợi.

Theo Khoản 1 Điều 179 Bộ luật Lao động (BLLĐ) 2019, tranh chấp lao động được định nghĩa là những tranh chấp liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ, và lợi ích của các bên trong quá trình xác lập, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ lao động. Điều này có nghĩa là tranh chấp lao động có thể phát sinh trong suốt quá trình mà người lao động và người sử dụng lao động thiết lập và thực hiện hợp đồng lao động, bao gồm các vấn đề như điều kiện làm việc, tiền lương, phúc lợi, bảo hiểm xã hội, và các quyền lợi khác của người lao động. Bên cạnh đó, tranh chấp lao động cũng có thể xảy ra giữa các tổ chức đại diện của người lao động, hoặc giữa các bên có quan hệ liên quan trực tiếp đến công việc và quyền lợi của người lao động, ví dụ như các tổ chức công đoàn hay các hiệp hội nghề nghiệp. Những tranh chấp này có thể gây ảnh hưởng đến môi trường làm việc và đe dọa đến sự ổn định của quan hệ lao động, do đó việc giải quyết tranh chấp lao động một cách hợp lý, công bằng là rất quan trọng để bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia và duy trì sự phát triển bền vững của thị trường lao động.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động

Tranh chấp lao động có thể được phân loại thành ba loại chính, bao gồm tranh chấp lao động cá nhân, tranh chấp lao động tập thể về quyền, và tranh chấp lao động tập thể về lợi ích. Tranh chấp lao động cá nhân là những tranh chấp phát sinh giữa người lao động và người sử dụng lao động liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của mỗi bên trong mối quan hệ lao động cá nhân. Các tranh chấp này thường liên quan đến các vấn đề như tiền lương, điều kiện làm việc, thăng tiến, chấm dứt hợp đồng lao động, hay các quyền lợi khác của người lao động theo hợp đồng lao động hoặc quy định pháp luật.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động cá nhân

Tranh chấp lao động cá nhân là những tranh chấp phát sinh giữa người lao động và người sử dụng lao động, liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ trong quan hệ lao động. Cơ quan, tổ chức và cá nhân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động cá nhân bao gồm ba đối tượng chính: hòa giải viên lao động, Hội đồng trọng tài lao động, và Tòa án nhân dân. Trong quá trình giải quyết, có một lưu ý quan trọng là trước khi yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động hoặc Tòa án giải quyết, các bên phải thực hiện thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động. Đây là bước bắt buộc trong việc giải quyết tranh chấp lao động cá nhân, nhằm tạo cơ hội cho các bên thương lượng, tìm ra giải pháp thỏa đáng mà không phải thông qua các thủ tục tố tụng. Tuy nhiên, có một số trường hợp tranh chấp lao động cá nhân không bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải, bao gồm các vấn đề như xử lý kỷ luật lao động theo hình thức sa thải, hoặc khi có tranh chấp liên quan đến việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động. Các tranh chấp về bồi thường thiệt hại, trợ cấp khi chấm dứt hợp đồng lao động, cũng như các vấn đề liên quan đến bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và tai nạn lao động, cũng không cần phải hòa giải trước khi đưa ra giải quyết. Ngoài ra, tranh chấp giữa người giúp việc gia đình và người sử dụng lao động, hay tranh chấp giữa người lao động và doanh nghiệp đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cũng không phải qua thủ tục hòa giải.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động tập thể về quyền

Tranh chấp lao động tập thể về quyền là những tranh chấp phát sinh trong mối quan hệ lao động giữa tập thể người lao động và người sử dụng lao động, liên quan đến việc thực hiện hoặc bảo vệ các quyền lợi hợp pháp của người lao động. Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động tập thể về quyền bao gồm hòa giải viên lao động, Hội đồng trọng tài lao động và Tòa án nhân dân. Giống như tranh chấp lao động cá nhân, tranh chấp lao động tập thể về quyền cũng phải qua thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động trước khi có thể yêu cầu sự can thiệp của Hội đồng trọng tài lao động hoặc Tòa án nhân dân. Thủ tục hòa giải này nhằm tạo điều kiện cho các bên tranh chấp có thể thương lượng, giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng và hiệu quả mà không cần phải nhờ đến sự can thiệp của các cơ quan tố tụng.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động tập thể về lợi ích

Tranh chấp lao động tập thể về lợi ích là các tranh chấp giữa tập thể người lao động và người sử dụng lao động về các vấn đề lợi ích mà không phải là quyền lợi đã được pháp luật quy định cụ thể. Các tranh chấp này thường liên quan đến các vấn đề như tiền lương, phúc lợi, điều kiện làm việc, hoặc các yêu cầu thay đổi chính sách trong mối quan hệ lao động. Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động tập thể về lợi ích bao gồm hòa giải viên lao động và Hội đồng trọng tài lao động. Lưu ý rằng, giống như với tranh chấp lao động cá nhân và tranh chấp lao động tập thể về quyền, tranh chấp lao động tập thể về lợi ích cũng phải được giải quyết thông qua thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động trước khi yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động can thiệp. Nếu không đạt được thỏa thuận trong quá trình hòa giải, các bên có thể tiến hành thủ tục đình công để giải quyết tranh chấp, tuy nhiên, việc này phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến đình công.

Như vậy, trong tất cả các loại tranh chấp lao động, việc tuân thủ thủ tục hòa giải là rất quan trọng, nhằm tạo cơ hội cho các bên tìm kiếm giải pháp hòa bình, giảm thiểu các xung đột và bảo vệ quyền lợi của cả người lao động và người sử dụng lao động.

Tìm hiểu thêm: Mẫu đơn khởi kiện tranh chấp lao động

Nguyên tắc giải quyết tranh chấp lao động

Giải quyết tranh chấp lao động là một quy trình quan trọng trong việc duy trì mối quan hệ lao động công bằng, ổn định giữa người lao động và người sử dụng lao động. Để đảm bảo rằng tranh chấp lao động được giải quyết một cách hợp lý, hiệu quả và công bằng, Bộ luật Lao động 2019 quy định một số nguyên tắc cơ bản trong việc giải quyết tranh chấp lao động.

Một trong những nguyên tắc đầu tiên và quan trọng nhất là tôn trọng quyền tự định đoạt của các bên trong suốt quá trình giải quyết tranh chấp. Điều này có nghĩa là các bên tranh chấp, bao gồm cả người lao động và người sử dụng lao động, có quyền tự quyết định cách thức giải quyết tranh chấp thông qua thương lượng, đàm phán và thống nhất các giải pháp phù hợp với lợi ích của mình. Quá trình này cần được diễn ra trong một không gian tự do và bình đẳng, đảm bảo sự tham gia chủ động của các bên mà không bị ép buộc.

Thứ hai, việc giải quyết tranh chấp lao động phải tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của cả hai bên tranh chấp, đồng thời đảm bảo lợi ích chung của xã hội và không trái pháp luật. Các cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân giải quyết tranh chấp lao động cần phải chú trọng tới việc cân nhắc quyền lợi của các bên liên quan và bảo vệ lợi ích chung của cộng đồng, xã hội. Đồng thời, các giải pháp được đưa ra phải phù hợp với quy định của pháp luật, không vi phạm các điều khoản của Bộ luật Lao động cũng như các văn bản pháp lý khác liên quan.

Một nguyên tắc nữa là việc giải quyết tranh chấp lao động phải công khai, minh bạch, khách quan, và cần được thực hiện kịp thời, nhanh chóng và đúng pháp luật. Các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cần phải bảo đảm tính minh bạch trong quá trình giải quyết, thông báo rõ ràng các bước và kết quả giải quyết tranh chấp đến các bên liên quan. Điều này giúp các bên tranh chấp cảm thấy an tâm và tin tưởng vào quá trình giải quyết. Thêm vào đó, việc giải quyết tranh chấp phải diễn ra trong thời gian hợp lý, tránh kéo dài, tạo điều kiện cho các bên sớm đi đến thống nhất.

Bên cạnh đó, sự tham gia của đại diện các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp là một nguyên tắc không thể thiếu. Đại diện của các bên (ví dụ như tổ chức công đoàn, người đại diện của người sử dụng lao động) phải được tham gia đầy đủ trong các cuộc họp hòa giải, trọng tài hoặc khi có sự can thiệp của cơ quan nhà nước. Điều này bảo đảm rằng quyền lợi và ý kiến của mỗi bên đều được trình bày và xem xét công bằng, từ đó đưa ra các giải pháp hợp lý.

Cuối cùng, việc giải quyết tranh chấp lao động phải được thực hiện bởi các cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân có thẩm quyền sau khi có yêu cầu của các bên tranh chấp hoặc theo đề nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền. Việc này phải được các bên tranh chấp đồng ý, nhằm đảm bảo rằng quá trình giải quyết được thực hiện hợp pháp, công bằng và theo đúng thủ tục quy định của pháp luật.

Những nguyên tắc trên nhằm bảo vệ quyền lợi của cả người lao động và người sử dụng lao động, đồng thời đảm bảo mối quan hệ lao động trong xã hội được duy trì ổn định, lành mạnh, góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế và xã hội.

Mời bạn xem thêm:

• Khấu trừ thuế thu nhập cá nhân là gì?
• Thuế nhập khẩu ô tô tại Việt Nam là bao nhiêu năm 2024?
• Quy định về thuế sử dụng đất phi nông nghiệp thế nào?

Câu hỏi thường gặp: