Hiến pháp quy định Công đoàn Việt Nam là tổ chức gì?
Được thành lập trên cơ sở tự nguyện, Công đoàn Việt Nam không chỉ là một tổ chức bảo vệ quyền lợi của người lao động mà còn là tiếng nói đại diện cho quyền lợi hợp pháp, chính đáng của họ trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Theo Điều 10 của Hiến pháp 2013, Công đoàn Việt Nam được xác định là một tổ chức chính trị – xã hội của giai cấp công nhân và người lao động. Điều này phản ánh rõ nét vai trò và vị trí quan trọng của tổ chức công đoàn trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp và chính đáng của người lao động, đồng thời góp phần tham gia vào quá trình quản lý nhà nước cũng như phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Công đoàn Việt Nam được thành lập trên cơ sở tự nguyện, với mục đích đại diện cho tiếng nói và lợi ích của người lao động trong mọi lĩnh vực.
Công đoàn không chỉ chăm lo cho quyền lợi của người lao động, mà còn tham gia vào các hoạt động giám sát, kiểm tra, thanh tra các cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp trong việc thực hiện các quy định về quyền và nghĩa vụ của người lao động. Điều này giúp bảo đảm tính công bằng và minh bạch trong các hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp, đồng thời tạo ra một môi trường làm việc ổn định và công bằng hơn.
Bên cạnh đó, Công đoàn còn có nhiệm vụ tuyên truyền, vận động người lao động học tập nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp và chấp hành pháp luật, từ đó đóng góp vào việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tổ chức Công đoàn không chỉ bảo vệ quyền lợi của người lao động trong hiện tại mà còn giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho xã hội, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Thủ tục gia nhập Công đoàn Việt Nam năm 2025
Với vai trò là tổ chức chính trị – xã hội, Công đoàn Việt Nam tham gia sâu rộng vào các hoạt động bảo vệ quyền lợi trực tiếp của đoàn viên, đồng thời đóng góp quan trọng vào quá trình xây dựng và phát triển các chính sách, pháp luật liên quan đến lao động và phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Căn cứ theo tiểu mục 4.1 Mục 4 của Hướng dẫn 03/HD-TLĐ năm 2020, thủ tục gia nhập Công đoàn Việt Nam được quy định chi tiết như sau: Để gia nhập Công đoàn Việt Nam, người lao động cần phải tán thành Điều lệ Công đoàn Việt Nam và nộp đơn xin gia nhập. Đơn xin gia nhập phải có chữ ký của người viết đơn, bao gồm cả chữ ký điện tử nếu có. Đối với trường hợp tập thể người lao động cùng gia nhập, mỗi cá nhân trong tập thể cần ký tên vào đơn.
Đối với những nơi đã có công đoàn cơ sở, quy trình gia nhập sẽ được thực hiện như sau: Ban chấp hành công đoàn cơ sở sẽ tiếp nhận đơn xin gia nhập, tiến hành xem xét và ra quyết định kết nạp đoàn viên. Đồng thời, công đoàn cơ sở sẽ tổ chức lễ kết nạp đoàn viên, trong đó có thể kết nạp nhiều đoàn viên cùng một lúc. Những người được kết nạp phải có mặt tại buổi lễ (trừ trường hợp vắng mặt có lý do chính đáng). Tại lễ kết nạp, công đoàn cơ sở sẽ công bố quyết định kết nạp, trao quyết định và thẻ đoàn viên (nếu có). Nếu số lượng đoàn viên quá đông, ban chấp hành công đoàn cơ sở có thể ủy quyền cho các công đoàn bộ phận hoặc tổ công đoàn tổ chức lễ kết nạp tại các đơn vị, bộ phận làm việc.
Đối với những nơi chưa có công đoàn cơ sở, người lao động có thể nộp đơn xin gia nhập cho công đoàn cấp trên hoặc cho ban vận động thành lập công đoàn cơ sở, nếu có. Trong trường hợp nộp đơn cho công đoàn cấp trên trực tiếp, công đoàn này sẽ xem xét và quyết định việc kết nạp trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận đơn. Nếu được kết nạp, công đoàn cấp trên cũng sẽ giới thiệu nơi sinh hoạt cho đoàn viên. Nếu công đoàn cơ sở chưa được thành lập ở nơi làm việc, công đoàn cấp trên sẽ hướng dẫn người lao động tham gia sinh hoạt tại công đoàn cơ sở gần nhất cho đến khi công đoàn cơ sở tại nơi làm việc được thành lập. Trong trường hợp đủ điều kiện thành lập công đoàn cơ sở, ban vận động sẽ tổ chức đại hội thành lập và đề nghị công đoàn cấp trên công nhận.
Ngoài ra, đối với việc kết nạp lại đoàn viên công đoàn, những người đã rời khỏi tổ chức công đoàn nhưng có nguyện vọng gia nhập lại, cần nộp đơn xin gia nhập lại gửi công đoàn cơ sở nơi mình làm việc. Ban chấp hành công đoàn cơ sở sẽ xem xét và nếu đủ điều kiện, sẽ đề nghị công đoàn cấp trên trực tiếp quyết định kết nạp lại đoàn viên.
Xem thêm: Quy định về quyền phản biện xã hội của Công đoàn
Đoàn viên được hưởng những quyền gì khi gia nhập Công đoàn Việt Nam?
Một trong những nhiệm vụ trọng yếu của Công đoàn Việt Nam là bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động, đặc biệt khi các quyền lợi đó bị xâm phạm. Công đoàn tham gia vào việc giám sát các tổ chức, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước, bảo đảm rằng các chế độ về tiền lương, bảo hiểm, an sinh xã hội, cũng như các điều kiện làm việc luôn được thực hiện một cách đầy đủ và đúng đắn.
Căn cứ Điều 18 của Luật Công đoàn năm 2012, quyền lợi của đoàn viên công đoàn được quy định rất rõ ràng và cụ thể, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Đầu tiên, đoàn viên công đoàn có quyền yêu cầu tổ chức công đoàn đại diện và bảo vệ quyền lợi của mình khi bị xâm phạm. Điều này đặc biệt quan trọng, vì công đoàn đóng vai trò là người bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động trong các mối quan hệ lao động.
Bên cạnh đó, đoàn viên công đoàn còn có quyền tham gia vào các hoạt động của tổ chức công đoàn, bao gồm việc thảo luận, đề xuất ý kiến và biểu quyết trong các công việc của công đoàn. Đoàn viên công đoàn cũng được thông tin đầy đủ về các đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước liên quan đến công đoàn và quyền lợi của người lao động. Điều này giúp đoàn viên công đoàn luôn được cập nhật các thông tin quan trọng, đồng thời có thể tham gia vào các hoạt động của công đoàn một cách hiệu quả và đúng đắn.
Ngoài ra, đoàn viên công đoàn còn có quyền ứng cử, đề cử và bầu cử các cơ quan lãnh đạo của công đoàn theo quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam. Họ cũng có quyền chất vấn các cán bộ lãnh đạo công đoàn và kiến nghị xử lý kỷ luật đối với các cán bộ công đoàn có hành vi sai phạm, nhằm đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong tổ chức công đoàn.
Một quyền lợi khác của đoàn viên công đoàn là được tư vấn pháp luật miễn phí về các vấn đề liên quan đến lao động và công đoàn. Điều này giúp đoàn viên công đoàn có thể giải quyết các vướng mắc pháp lý trong công việc và cuộc sống, đồng thời đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình được bảo vệ. Công đoàn cũng hỗ trợ đoàn viên trong việc tìm kiếm việc làm, học nghề, thăm hỏi và giúp đỡ khi đoàn viên gặp khó khăn, ốm đau hoặc các hoàn cảnh khó khăn khác.
Ngoài các quyền lợi về mặt pháp lý và bảo vệ quyền lợi cá nhân, đoàn viên công đoàn còn được tham gia vào các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch do công đoàn tổ chức. Đây là một phần quan trọng trong việc xây dựng môi trường làm việc gắn kết, tạo ra các cơ hội giao lưu, học hỏi và nâng cao đời sống tinh thần cho đoàn viên.
Cuối cùng, đoàn viên công đoàn có quyền đề xuất, kiến nghị với công đoàn hoặc các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp về việc thực hiện chế độ, chính sách và pháp luật đối với người lao động. Điều này giúp công đoàn có thể phát hiện và phản ánh kịp thời những vấn đề liên quan đến quyền lợi của người lao động, từ đó cải thiện môi trường làm việc và điều kiện sống cho đoàn viên.
Mời bạn xem thêm:
- Việt Nam có bao nhiêu tôn giáo được công nhận?
- Quy trình xuất nhập khẩu hàng hóa năm 2025
- Quy trình quản lý nợ thuế năm 2024
Câu hỏi thường gặp:
Quyền công đoàn là quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn của người lao động, đoàn viên công đoàn và quyền của tổ chức công đoàn theo quy định của pháp luật và quy định của cơ quan có thẩm quyền.
Công đoàn cơ sở là tổ chức cơ sở của Công đoàn, tập hợp đoàn viên công đoàn trong một hoặc một số cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, được công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở công nhận theo quy định của pháp luật và Điều lệ Công đoàn Việt Nam.
