Quy định pháp luật về chào bán chứng khoán ra công chúng như thế nào?
Chứng khoán là các tài sản tài chính, bao gồm nhiều loại hình khác nhau, mỗi loại có đặc điểm và chức năng riêng biệt. Các loại chứng khoán phổ biến gồm có cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký và chứng khoán phái sinh. Ngoài ra, còn có các loại chứng khoán khác được quy định bởi Chính phủ. Các chứng khoán này đều là công cụ huy động vốn trên thị trường, mang lại cơ hội đầu tư cho các nhà đầu tư và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoặc tổ chức phát hành tăng cường nguồn vốn để phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh.
Chào bán chứng khoán ra công chúng là hình thức chào bán các loại chứng khoán này đến một số lượng lớn nhà đầu tư, thường được thực hiện qua các phương thức như thông qua phương tiện thông tin đại chúng, chào bán cho ít nhất 100 nhà đầu tư trở lên, hoặc chào bán cho các nhà đầu tư không xác định trước. Đây là phương thức phổ biến để các tổ chức phát hành huy động vốn từ cộng đồng, tạo ra cơ hội cho mọi nhà đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán.
Theo quy định tại Điều 13 Luật Chứng khoán 2019, mệnh giá của chứng khoán khi chào bán tại Việt Nam được ghi bằng đồng Việt Nam. Cụ thể, mệnh giá của cổ phiếu và chứng chỉ quỹ khi chào bán ra công chúng là 10 nghìn đồng, trong khi mệnh giá của trái phiếu là 100 nghìn đồng và các bội số của 100 nghìn đồng. Tuy nhiên, nếu giá chứng khoán trên thị trường thấp hơn mệnh giá, tổ chức phát hành vẫn có thể chào bán chứng khoán với giá thấp hơn mệnh giá nhằm thu hút nhà đầu tư.
Hình thức chào bán chứng khoán ra công chúng có thể được chia thành nhiều loại khác nhau, bao gồm: chào bán chứng khoán lần đầu ra công chúng (IPO), chào bán thêm cổ phiếu hoặc quyền mua cổ phần ra công chúng, và các hình thức khác. Cụ thể, tại Điều 10 Nghị định 155/2020/NĐ-CP, chào bán chứng khoán lần đầu ra công chúng (IPO) có thể thực hiện qua nhiều hình thức, chẳng hạn như: chào bán cổ phiếu lần đầu để huy động vốn cho tổ chức phát hành, hoặc để chuyển đổi công ty thành công ty đại chúng mà không làm tăng vốn điều lệ. Ngoài ra, còn có chào bán chứng chỉ quỹ lần đầu ra công chúng để thành lập quỹ đầu tư chứng khoán.
Chào bán thêm chứng khoán ra công chúng là hình thức thứ hai, trong đó công ty đại chúng có thể phát hành thêm cổ phiếu hoặc quyền mua cổ phần cho các cổ đông hiện hữu để tăng vốn điều lệ. Tương tự, công ty quản lý quỹ có thể phát hành thêm chứng chỉ quỹ để tăng vốn cho quỹ đầu tư chứng khoán. Bên cạnh đó, tổ chức phát hành cũng có thể chào bán trái phiếu và các loại chứng khoán khác ra công chúng nhằm huy động thêm vốn từ các nhà đầu tư.
Như vậy, việc chào bán chứng khoán ra công chúng không chỉ là một hình thức huy động vốn quan trọng mà còn là cơ hội cho các nhà đầu tư tham gia vào các dự án, doanh nghiệp tiềm năng, đồng thời giúp thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài chính và nền kinh tế.
Trường hợp nào không phải đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng?
Chào bán chứng khoán ra công chúng là một hình thức huy động vốn quan trọng mà các công ty thường sử dụng để tiếp cận nguồn tài chính từ một đối tượng đầu tư rộng rãi. Theo đó, các tổ chức phát hành chứng khoán có thể chào bán các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, hoặc các chứng khoán khác cho một số lượng lớn nhà đầu tư, không phân biệt giữa các nhà đầu tư chuyên nghiệp hay không chuyên nghiệp. Đây là một phương thức huy động vốn rất phổ biến vì nó giúp công ty có thể tăng cường nguồn tài chính để mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư vào các dự án mới, hoặc cải thiện cơ cấu tài chính của mình
Căn cứ theo Khoản 2 Điều 16 Luật Chứng khoán 2019, có hiệu lực từ ngày 01/01/2021, có một số trường hợp đặc biệt được quy định không phải đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng. Những trường hợp này bao gồm các giao dịch chứng khoán mà không yêu cầu tổ chức phát hành phải tuân thủ các quy định chào bán chứng khoán ra công chúng như thông thường. Cụ thể, các trường hợp không phải đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng là:
- Chào bán công cụ nợ của Chính phủ, trái phiếu do Chính phủ bảo lãnh: Các công cụ nợ này bao gồm trái phiếu phát hành bởi Chính phủ hoặc trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh do ngân hàng chính sách phát hành. Đây là các công cụ tài chính mà Chính phủ phát hành để huy động vốn nhằm đáp ứng các nhu cầu tài chính của quốc gia, do đó không cần thực hiện thủ tục đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng.
- Chào bán trái phiếu của tổ chức tài chính quốc tế: Nếu tổ chức tài chính quốc tế phát hành trái phiếu tại Việt Nam và được Chính phủ Việt Nam chấp thuận, thì việc chào bán loại chứng khoán này cũng không yêu cầu đăng ký chào bán ra công chúng. Đây là trường hợp ngoại lệ liên quan đến các tổ chức tài chính quốc tế có sự đồng thuận và bảo lãnh từ Chính phủ Việt Nam.
- Chào bán cổ phiếu ra công chúng trong quá trình chuyển đổi hình thức doanh nghiệp: Các doanh nghiệp nhà nước khi chuyển đổi thành công ty cổ phần, hoặc các công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, hay các đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi thành công ty cổ phần, có thể chào bán cổ phiếu ra công chúng mà không cần phải đăng ký theo quy trình thông thường. Đây là một phần trong quá trình cổ phần hóa và chuyển đổi cơ cấu sở hữu của các doanh nghiệp nhà nước hoặc đơn vị công lập.
- Việc bán chứng khoán theo bản án hoặc quyết định của tòa án, trọng tài: Nếu có bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, hoặc quyết định của Trọng tài yêu cầu bán chứng khoán, thì quá trình chào bán chứng khoán này không cần phải đăng ký với cơ quan chức năng. Điều này cũng áp dụng trong trường hợp chứng khoán được bán bởi người quản lý tài sản hoặc người nhận tài sản trong các trường hợp phá sản hoặc mất khả năng thanh toán của tổ chức phát hành.
Những quy định này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động huy động vốn trong các trường hợp đặc biệt, cũng như đảm bảo tính linh hoạt và hiệu quả trong các giao dịch tài chính không thuộc phạm vi quản lý chặt chẽ của thị trường chứng khoán công khai. Tuy nhiên, mặc dù không yêu cầu đăng ký chào bán chứng khoán, các hoạt động này vẫn phải tuân thủ các quy định pháp lý và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên tham gia.
Tìm hiểu thêm: Điều kiện cấp chứng chỉ hành nghề chứng khoán
Thực hiện đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng ở đâu?
Để thực hiện việc chào bán chứng khoán ra công chúng, công ty có thể sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng hoặc tổ chức các hoạt động mời chào có tính chất công khai và rộng rãi, nhằm đảm bảo thông tin về đợt phát hành chứng khoán được phổ biến đến đông đảo các nhà đầu tư. Những phương thức này không chỉ tạo cơ hội cho nhiều nhà đầu tư tham gia mà còn giúp các công ty tận dụng tối đa tiềm năng của thị trường chứng khoán. Bằng cách này, công ty có thể thu hút được vốn từ các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, từ đó mở rộng quy mô và gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Căn cứ theo Khoản 1 Điều 16 Luật Chứng khoán 2019, việc đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng là một quy trình bắt buộc đối với các tổ chức phát hành, cổ đông của công ty đại chúng trước khi thực hiện việc phát hành chứng khoán ra công chúng. Theo đó, trước khi tiến hành chào bán bất kỳ loại chứng khoán nào ra công chúng, tổ chức phát hành hoặc cổ đông của công ty đại chúng phải hoàn thành thủ tục đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN). Quy định này nhằm đảm bảo rằng mọi hoạt động chào bán chứng khoán được thực hiện đúng pháp luật, minh bạch và công bằng, bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư, đồng thời kiểm soát các rủi ro có thể phát sinh trên thị trường chứng khoán.
Việc đăng ký này giúp cơ quan quản lý có thể kiểm tra, giám sát và xác minh thông tin của tổ chức phát hành cũng như các điều kiện cần thiết của đợt phát hành chứng khoán, đảm bảo rằng tất cả các thông tin liên quan đến chứng khoán chào bán ra công chúng đều được công bố đầy đủ và rõ ràng. Điều này giúp tạo dựng niềm tin cho nhà đầu tư và góp phần làm minh bạch hóa hoạt động của thị trường chứng khoán.
Tuy nhiên, theo Luật Chứng khoán 2019, không phải mọi trường hợp chào bán chứng khoán đều phải thực hiện đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Khoản 2 Điều 16 quy định những trường hợp ngoại lệ, tức là có một số trường hợp đặc biệt mà tổ chức phát hành hoặc cổ đông công ty đại chúng không cần phải đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Các trường hợp ngoại lệ này được quy định tại Điều 16, Khoản 2 và được áp dụng trong những tình huống cụ thể như chào bán chứng khoán của Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, hoặc các trường hợp bán chứng khoán theo bản án, quyết định của tòa án, trọng tài.
Tóm lại, việc đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng là một bước quan trọng trong quá trình phát hành chứng khoán, giúp đảm bảo tính minh bạch, tuân thủ pháp luật của thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng thời bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và đảm bảo sự ổn định của thị trường tài chính.
Mời bạn xem thêm:
- Mẫu hợp đồng đặt cọc mua bán nhà đất mới năm 2025
- Thủ tục nhập học trường mầm non công lập trái tuyến năm 2024
- Download Mẫu bài đăng tuyển dụng nhân sự chuẩn pháp lý
Câu hỏi thường gặp:
Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, trong đó xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.
Hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán bao gồm hoạt động chào bán, niêm yết, giao dịch, kinh doanh, đầu tư chứng khoán, cung cấp dịch vụ về chứng khoán, công bố thông tin, quản trị công ty đại chúng và các hoạt động khác được quy định tại Luật chứng khoán năm 2019.
