Nguyên tắc cưỡng chế thu hồi đất năm 2024

Cưỡng chế thu hồi đất là gì?

Cưỡng chế thu hồi đất là giải pháp cuối cùng để thực hiện việc thu hồi đất khi người có đất bị thu hồi không hợp tác. Là việc sử dụng quyền lực Nhà nước, dựa trên các quy định của pháp luật để thực hiện việc thu hồi đất nhằm các mục đích cộng đồng, an ninh – quốc phòng. Để tránh việc lạm dụng quyền lực Nhà nước trong việc cưỡng chế thu hồi đất, pháp luật Việt Nam đã có những quy định rất rõ về thủ tục cưỡng chế thu hồi đất.

Nguyên tắc cưỡng chế thu hồi đất năm 2024

Khi tiến hành cưỡng chế để thu hồi đất, cơ quan tiến hành cưỡng chế phải tuân thủ theo nguyên tắc sau:

• Việc cưỡng chế phải tiến hành công khai, dân chủ, khách quan, bảo đảm trật tự, an toàn, đúng quy định của pháp luật;
• Thời điểm bắt đầu tiến hành cưỡng chế được thực hiện trong giờ hành chính.

Người có quyền sử dụng đất có thể căn cứ vào các nguyên tắc này để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi cơ quan tiến hành cưỡng chế không tuân thủ đầy đủ hoặc có hành vi vi phạm quy định trên.

Các trường hợp được phép thu hồi đất theo Luật Đất đai

Người sử dụng đất có quyền và nghĩa vụ trong thời hạn sử dụng đất, được Nhà nước bảo hộ khi quyền và lợi ích hợp pháp của họ bị xâm phạm. Tuy nhiên, Nhà nước có thể thu hồi đất của người sử dụng đất trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 16 Luật Đất đai 2013, cụ thể như sau:

Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai.

Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, hoặc đất có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.

Người sử dụng đất có nghĩa vụ giao lại đất khi Nhà nước có quyết định thu hồi. Nếu người sử dụng đất không chấp hành quy định về việc giao lại đất, Nhà nước sẽ tiến hành cưỡng chế thu hồi.

Xem thêm: Phương thức giải quyết tranh chấp đất đai

Trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất

Trình tự và thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất được quy định nhằm đảm bảo sự công bằng và minh bạch. Quy trình bắt đầu với việc Chủ tịch UBND cấp huyện quyết định thành lập Ban thực hiện cưỡng chế. Ban này sẽ tiến hành vận động, thuyết phục và đối thoại với người bị cưỡng chế. Nếu người bị cưỡng chế không hợp tác, Ban sẽ tổ chức cưỡng chế thực tế, bao gồm việc buộc người bị cưỡng chế ra khỏi khu đất và di chuyển tài sản nếu cần. Trong trường hợp người bị cưỡng chế từ chối nhận tài sản, Ban sẽ bảo quản tài sản và thông báo cho người có tài sản. Quy trình cưỡng chế được thực hiện theo quy định pháp luật, đảm bảo quyền lợi và sự công bằng cho tất cả các bên liên quan.

Trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất:

Thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế:

Người có thẩm quyền ban hành và thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất là Chủ tịch UBND cấp huyện (theo khoản 3 Điều 71 Luật Đất đai năm 2013).

Khi tiến hành cưỡng chế thu hồi đất, cơ quan nhà nước và cá nhân có thẩm quyền cưỡng chế thu hồi đất phải tuân thủ theo trình tự, thủ tục sau:

Thành lập Ban thực hiện cưỡng chế: Trước khi tiến hành cưỡng chế, Chủ tịch UBND cấp huyện quyết định thành lập Ban thực hiện cưỡng chế.

Vận động, thuyết phục và đối thoại:

• Ban thực hiện cưỡng chế tiến hành vận động, thuyết phục và đối thoại với người bị cưỡng chế. Nếu người bị cưỡng chế chấp hành, Ban thực hiện cưỡng chế lập biên bản ghi nhận sự chấp hành và việc bàn giao đất được thực hiện chậm nhất sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản.
• Trường hợp người bị cưỡng chế không chấp hành quyết định cưỡng chế, Ban thực hiện cưỡng chế sẽ tổ chức thực hiện cưỡng chế.

Tổ chức thực hiện cưỡng chế:

• Ban thực hiện cưỡng chế có quyền buộc người bị cưỡng chế và những người liên quan phải ra khỏi khu đất cưỡng chế, tự chuyển tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế. Nếu người bị cưỡng chế không thực hiện, Ban thực hiện cưỡng chế sẽ di chuyển người bị cưỡng chế và người có liên quan cùng tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế.
• Trường hợp người bị cưỡng chế từ chối nhận tài sản, Ban thực hiện cưỡng chế phải lập biên bản và tổ chức thực hiện bảo quản tài sản theo quy định của pháp luật, sau đó thông báo cho người có tài sản nhận lại tài sản.

Mời bạn xem thêm:

• Đất vườn có tách sổ đỏ được không?
• Lệ phí đăng ký thành lập liên hiệp hợp tác xã là bao nhiêu?
• Nguyên tắc cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm hiện nay

Câu hỏi thường gặp: