Công chứng viên là những ai?
Công chứng viên, với tư cách là một chức danh pháp lý quan trọng trong hệ thống pháp luật Việt Nam, đóng vai trò không thể thiếu trong việc bảo đảm tính chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả của hoạt động công chứng. Theo quy định tại Luật Công chứng, công chứng viên phải đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về trình độ chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn cũng như đạo đức nghề nghiệp.
Theo quy định tại Điều 2 Luật Công chứng 2014, công chứng viên là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực công chứng, được định nghĩa một cách chi tiết và rõ ràng. Cụ thể, công chứng viên là người đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn được quy định trong Luật này và được Bộ trưởng Bộ Tư pháp bổ nhiệm để hành nghề công chứng. Vai trò của công chứng viên bao gồm chứng nhận tính xác thực và hợp pháp của các hợp đồng, giao dịch dân sự khác được lập thành văn bản. Đồng thời, công chứng viên còn đảm bảo tính chính xác, hợp pháp và không trái đạo đức xã hội của các bản dịch giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài hoặc ngược lại.
Hoạt động công chứng có thể được yêu cầu thực hiện bởi các cá nhân, tổ chức trong nước hoặc quốc tế, khi pháp luật yêu cầu hoặc khi có nhu cầu tự nguyện. Văn bản công chứng bao gồm hợp đồng, giao dịch, hoặc bản dịch đã được công chứng viên chứng nhận theo đúng quy định. Những văn bản này không chỉ có giá trị pháp lý mà còn đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng, góp phần giảm thiểu các tranh chấp pháp lý và nâng cao sự tin tưởng trong giao dịch dân sự.
Bên cạnh đó, công chứng viên hoạt động trong các tổ chức hành nghề công chứng, bao gồm Phòng công chứng và Văn phòng công chứng, được tổ chức và hoạt động theo các quy định của Luật Công chứng và các văn bản pháp luật có liên quan. Đây chính là cơ sở pháp lý để công chứng viên thực hiện chức năng của mình, đáp ứng nhu cầu công chứng của xã hội trong nhiều lĩnh vực.
Từ 01/7/2025 công chứng viên đương nhiên miễn nhiệm khi nào?
Quy trình bổ nhiệm công chứng viên được thực hiện bởi Bộ trưởng Bộ Tư pháp, thông qua các bước kiểm tra, đánh giá chặt chẽ để bảo đảm rằng chỉ những cá nhân thực sự đủ năng lực và uy tín mới được giao phó trọng trách này. Công chứng viên được giao nhiệm vụ chứng nhận tính xác thực và hợp pháp của các hợp đồng, giao dịch dân sự, đồng thời kiểm tra và chứng nhận tính chính xác của các bản dịch giữa tiếng Việt và tiếng nước ngoài. Vai trò của công chứng viên không chỉ dừng lại ở việc đảm bảo tính pháp lý cho các giao dịch mà còn giúp phòng ngừa tranh chấp, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan, qua đó góp phần duy trì sự ổn định và trật tự trong các mối quan hệ pháp luật.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 16 Luật Công chứng 2024, việc miễn nhiệm công chứng viên được áp dụng trong các trường hợp cụ thể như theo nguyện vọng cá nhân hoặc khi công chứng viên được chuyển sang làm công việc khác theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Đặc biệt, một điểm mới và quan trọng trong Luật này là quy định công chứng viên sẽ đương nhiên bị miễn nhiệm khi đạt độ tuổi trên 70. Điều này có nghĩa rằng, từ ngày 1/7/2025, bất kỳ công chứng viên nào đã vượt quá 70 tuổi sẽ không còn được tiếp tục hành nghề công chứng mà không cần quyết định miễn nhiệm riêng từ cơ quan quản lý.
Quy định này không chỉ thể hiện sự chặt chẽ trong việc quản lý đội ngũ công chứng viên mà còn nhằm bảo đảm tính phù hợp với yêu cầu sức khỏe, năng lực làm việc và khả năng đáp ứng nhiệm vụ trong lĩnh vực công chứng. Việc đặt ra giới hạn tuổi như vậy góp phần tạo cơ hội cho đội ngũ nhân sự trẻ có đủ năng lực và trình độ tham gia hành nghề công chứng, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của lĩnh vực này. Quy định cũng mang tính minh bạch cao, giúp giảm thiểu các thủ tục hành chính liên quan đến việc đánh giá hay xem xét miễn nhiệm khi công chứng viên đạt ngưỡng tuổi giới hạn theo luật định.
Tìm hiểu thêm: Mẫu giấy đề nghị cấp lại thẻ công chứng viên
Trường hợp nào sẽ không được bổ nhiệm lại công chứng viên?
Bổ nhiệm lại công chứng viên là quá trình mà một cá nhân từng giữ chức danh công chứng viên, sau khi bị miễn nhiệm vì các lý do như chuyển sang công việc khác hoặc tự nguyện xin miễn nhiệm, được xem xét để tái bổ nhiệm vào vị trí công chứng viên khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện và tiêu chuẩn pháp luật quy định. Quy trình bổ nhiệm lại được thực hiện theo các quy định của Luật Công chứng, nhằm đảm bảo rằng chỉ những cá nhân có năng lực, uy tín và đủ điều kiện mới được trở lại hành nghề công chứng.
Theo quy định tại Điều 17 Luật Công chứng 2024, việc bổ nhiệm lại công chứng viên được thực hiện dựa trên các tiêu chuẩn nghiêm ngặt và có sự phân loại rõ ràng đối với từng trường hợp đã từng bị miễn nhiệm trước đây. Người được miễn nhiệm công chứng viên do chuyển sang làm công việc khác theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền sẽ được xem xét bổ nhiệm lại nếu đáp ứng đủ các tiêu chuẩn quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 10 của Luật này. Trong khi đó, đối với những người tự nguyện xin miễn nhiệm, họ cũng có thể được xem xét bổ nhiệm lại khi đảm bảo đủ các tiêu chuẩn theo Điều 10. Điều này tạo điều kiện thuận lợi để những công chứng viên có năng lực quay lại hành nghề nếu họ đáp ứng đủ các điều kiện cần thiết.
Tuy nhiên, đối với những trường hợp bị miễn nhiệm công chứng viên do lý do quy định tại khoản 2 Điều 16 của Luật này, việc bổ nhiệm lại chỉ được xem xét sau thời gian tối thiểu 2 năm kể từ ngày quyết định miễn nhiệm có hiệu lực và khi lý do miễn nhiệm không còn tồn tại. Điều này nhằm bảo đảm tính minh bạch và tạo cơ hội để những công chứng viên khắc phục sai sót hoặc cải thiện năng lực. Mặc dù vậy, Luật cũng đặt ra những hạn chế nghiêm ngặt đối với các trường hợp không được bổ nhiệm lại công chứng viên.
Cụ thể, các trường hợp không được bổ nhiệm lại bao gồm: những người bị miễn nhiệm do bị kết án về tội phạm do vô ý nhưng chưa được xóa án tích, hoặc bị kết án về tội phạm do cố ý dù đã được xóa án tích. Ngoài ra, những người hành nghề công chứng khi chưa đủ điều kiện hoặc trong thời gian bị tạm đình chỉ hành nghề cũng thuộc diện không được bổ nhiệm lại. Cuối cùng, nếu tại thời điểm đề nghị bổ nhiệm lại, người đó thuộc các trường hợp không đủ điều kiện theo quy định tại Điều 14 của Luật, họ cũng sẽ bị loại trừ.
Thẩm quyền, trình tự, thủ tục bổ nhiệm lại công chứng viên sẽ tuân theo quy định về bổ nhiệm công chứng viên tại Điều 13 của Luật này, và hồ sơ đề nghị bổ nhiệm lại sẽ được thực hiện theo các quy định chi tiết do Chính phủ ban hành. Quy định này thể hiện sự chặt chẽ trong việc quản lý đội ngũ công chứng viên, bảo đảm tính chuyên nghiệp, đạo đức nghề nghiệp và nâng cao chất lượng hoạt động công chứng.
Mời bạn xem thêm:
- Thủ tục chỉnh sửa nội dung văn bằng, chứng chỉ như thế nào?
- Thủ tục mua bán đất nông nghiệp diễn ra như thế nào?
- Bán thuốc đông y cần giấy tờ gì?
Câu hỏi thường gặp:
Người yêu cầu công chứng là cá nhân, tổ chức trong nước hoặc cá nhân, tổ chức nước ngoài tham gia giao dịch có yêu cầu công chứng giao dịch theo quy định của Luật Công chứng năm 2024.
1. Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật.
2. Khách quan, trung thực.
3. Tuân thủ Quy tắc đạo đức hành nghề công chứng.
4. Chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc hành nghề công chứng.