Quy định về điều kiện bảo hộ bí mật kinh doanh

Bí mật kinh doanh là gì?

Bí mật kinh doanh là những thông tin quan trọng, có giá trị trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của một tổ chức hoặc cá nhân, nhưng chưa được công khai hoặc bộc lộ ra ngoài. Những thông tin này có thể liên quan đến công thức sản phẩm, quy trình sản xuất, chiến lược marketing, hoặc các dữ liệu tài chính, khách hàng, nhà cung cấp… mà chỉ người sở hữu chúng mới biết và có thể sử dụng để mang lại lợi ích kinh tế.

Bí mật kinh doanh được bảo vệ pháp lý nhằm giúp các doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh, bảo vệ quyền lợi của mình và phòng ngừa các hành vi chiếm đoạt, tiết lộ trái phép thông tin quan trọng. Điều này có ý nghĩa đặc biệt đối với những doanh nghiệp có những công nghệ, quy trình sản xuất hoặc chiến lược kinh doanh độc đáo, chưa được đối thủ cạnh tranh phát hiện.

Căn cứ theo nội dung quy định tại Khoản 23 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009), bí mật kinh doanh được định nghĩa là “thông tin thu được từ hoạt động đầu tư tài chính, trí tuệ, chưa được bộc lộ và có khả năng sử dụng trong kinh doanh”. Đây là những thông tin có giá trị đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và nếu bị tiết lộ sẽ gây thiệt hại cho chủ sở hữu của chúng.

Để được bảo vệ như một bí mật kinh doanh, thông tin đó cần phải đáp ứng các tiêu chí sau:

• Chưa được công khai: Thông tin này phải là bí mật, chưa được công khai hoặc đã được giữ kín trong một khoảng thời gian nhất định.
• Có giá trị kinh tế: Thông tin phải mang lại giá trị hoặc lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp, nếu không, nó sẽ không được coi là bí mật kinh doanh.
• Được bảo vệ bằng biện pháp hợp lý: Chủ sở hữu của thông tin phải thực hiện các biện pháp hợp lý để bảo vệ thông tin bí mật, chẳng hạn như hạn chế người truy cập, yêu cầu ký kết hợp đồng bảo mật, v.v.

Quy định về điều kiện bảo hộ bí mật kinh doanh

Bí mật kinh doanh là một trong những tài sản trí tuệ có giá trị quan trọng đối với các doanh nghiệp, giúp họ duy trì lợi thế cạnh tranh trong thị trường. Để được bảo vệ và bảo hộ theo quy định của pháp luật, bí mật kinh doanh phải đáp ứng một số điều kiện nhất định. Căn cứ theo nội dung quy định tại Điều 84 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009) quy định rõ các điều kiện chung để bí mật kinh doanh được bảo hộ. Cụ thể, bí mật kinh doanh phải đáp ứng ba điều kiện cơ bản sau:

1. Không phải là hiểu biết thông thường và không dễ dàng có được

Bí mật kinh doanh phải là những thông tin không dễ dàng có được hoặc là những hiểu biết phổ biến mà bất kỳ ai cũng có thể truy cập mà không gặp khó khăn. Điều này có nghĩa là, nếu một thông tin là công khai, hoặc bất kỳ ai trong ngành cũng có thể dễ dàng tìm hiểu hoặc tiếp cận, nó sẽ không được coi là bí mật kinh doanh và sẽ không được bảo vệ.

Thông tin cần phải có sự độc đáo và không phải là điều mà mọi người trong ngành đều biết. Ví dụ:

• Công thức chế biến đặc biệt hoặc quy trình sản xuất sáng tạo mà chỉ một số ít người trong doanh nghiệp biết và có thể thực hiện.
• Các dữ liệu khách hàng hoặc chiến lược marketing độc đáo mà đối thủ không thể dễ dàng sao chép.

Nếu thông tin là điều mà mọi người đều biết hoặc có thể dễ dàng tiếp cận qua các phương thức công khai (ví dụ: qua các tài liệu, nghiên cứu, hay đối thủ có thể sao chép từ các nguồn dễ dàng có sẵn), nó sẽ không đáp ứng yêu cầu của bí mật kinh doanh và không thể được bảo vệ.

2. Khi được sử dụng trong kinh doanh sẽ tạo cho người nắm giữ bí mật kinh doanh lợi thế so với người không nắm giữ hoặc không sử dụng bí mật kinh doanh đó

Đây là một trong những yếu tố quan trọng trong việc xác định giá trị của bí mật kinh doanh. Thông tin cần phải có khả năng mang lại lợi thế kinh tế rõ ràng cho người sở hữu khi sử dụng nó trong hoạt động kinh doanh. Nếu thông tin bí mật có thể giúp người sở hữu có lợi thế cạnh tranh, cải thiện quy trình sản xuất, tăng trưởng doanh thu, hoặc tiết kiệm chi phí, thì thông tin đó có thể đủ điều kiện để bảo vệ.

Chẳng hạn, một công thức sản xuất đặc biệt giúp giảm chi phí sản xuất, hay một chiến lược marketing hiệu quả có thể tạo ra lượng khách hàng trung thành sẽ là những bí mật kinh doanh có giá trị. Ngược lại, nếu thông tin không tạo ra lợi thế đáng kể trong kinh doanh, ví dụ như các phương thức phổ biến mà các đối thủ có thể dễ dàng áp dụng, thì không thể coi đó là bí mật kinh doanh được bảo vệ.

3. Được chủ sở hữu bảo mật bằng các biện pháp cần thiết để bí mật kinh doanh đó không bị bộc lộ và không dễ dàng tiếp cận được

Điều kiện cuối cùng để thông tin được bảo vệ như bí mật kinh doanh là phải có các biện pháp bảo vệ hợp lý để thông tin không bị lộ ra ngoài hoặc dễ dàng truy cập bởi các đối thủ cạnh tranh hoặc người ngoài. Các biện pháp này có thể bao gồm:

• Chính sách bảo mật nội bộ: Doanh nghiệp cần thiết lập các quy định bảo mật rõ ràng về cách thức chia sẻ thông tin trong tổ chức và với các bên ngoài.
• Hợp đồng bảo mật (NDA): Yêu cầu các nhân viên, đối tác, nhà cung cấp ký kết hợp đồng bảo mật để bảo vệ bí mật kinh doanh.
• Quản lý quyền truy cập: Hạn chế quyền truy cập vào thông tin bí mật chỉ cho những người cần thiết trong tổ chức. Thông tin cần phải được phân quyền rõ ràng.
• Biện pháp công nghệ: Sử dụng phần mềm bảo mật, mã hóa dữ liệu, hệ thống quản lý an ninh mạng để đảm bảo thông tin không bị xâm nhập trái phép.
• Đào tạo nhân viên: Doanh nghiệp cần huấn luyện nhân viên về tầm quan trọng của việc bảo vệ bí mật kinh doanh và những hậu quả pháp lý nếu vi phạm.

Những biện pháp này là cơ sở quan trọng để chứng minh rằng thông tin thực sự là bí mật và doanh nghiệp đã thực hiện các bước cần thiết để bảo vệ nó. Nếu không có các biện pháp bảo vệ hợp lý, thông tin đó có thể mất quyền được bảo vệ theo pháp luật.

Xem ngay: Thủ tục ngừng kinh doanh dịch vụ viễn thông

Quyền ngăn cấm người khác sử dụng bí mật kinh doanh

Chủ sở hữu bí mật kinh doanh và các tổ chức, cá nhân được quyền sử dụng bí mật kinh doanh có quyền ngăn cấm người khác sử dụng thông tin này nếu việc sử dụng đó không thuộc các trường hợp được pháp luật cho phép. Các quyền này được quy định tại nội dung Điều 125 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009), trong đó nêu rõ các trường hợp ngoại lệ khi việc bộc lộ hoặc sử dụng bí mật kinh doanh là hợp pháp.

Các trường hợp không bị ngăn cấm khi sử dụng bí mật kinh doanh:

• Bộc lộ, sử dụng bí mật kinh doanh thu được một cách bất hợp pháp: Nếu người sử dụng không biết rằng thông tin đó là bí mật kinh doanh và không có nghĩa vụ phải biết, thì việc sử dụng bí mật kinh doanh đó không bị coi là vi phạm.
• Bộc lộ dữ liệu bí mật để bảo vệ công chúng: Căn cứ theo nội dung quy định tại Điều 128 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, nếu bí mật kinh doanh cần phải được tiết lộ để bảo vệ lợi ích cộng đồng, chẳng hạn như trong trường hợp nguy cơ gây hại cho sức khỏe hoặc an toàn công cộng, thì việc tiết lộ là hợp pháp.
• Sử dụng bí mật kinh doanh không nhằm mục đích thương mại: Nếu dữ liệu bí mật kinh doanh được sử dụng vì lý do không phải vì mục đích thương mại (ví dụ: nghiên cứu khoa học hoặc mục đích phi lợi nhuận), việc sử dụng này sẽ không bị ngăn cấm.
• Bộc lộ, sử dụng bí mật kinh doanh được tạo ra độc lập: Nếu một người hoặc tổ chức phát triển thông tin giống hoặc tương tự bí mật kinh doanh mà không dựa trên bí mật của người khác và không sử dụng thông tin bị rò rỉ, thì quyền sử dụng bí mật này vẫn được công nhận hợp pháp.
• Bộc lộ, sử dụng bí mật kinh doanh qua phân tích, đánh giá sản phẩm hợp pháp: Khi một sản phẩm đã được phân phối hợp pháp trên thị trường, việc phân tích, đánh giá sản phẩm đó để phát triển thông tin mới không vi phạm quyền sở hữu bí mật kinh doanh, miễn là không có thỏa thuận nào khác giữa bên phân tích và chủ sở hữu bí mật.

Mời bạn xem thêm:

• Quy định về quyền kinh doanh xuất khẩu gạo như thế nào?
• Hồ sơ đề nghị cấp giấy phép kinh doanh dịch vụ bưu chính năm 2024
• Xe đổi màu sơn không xin phép bị phạt bao nhiêu tiền?

Câu hỏi thường gặp: