Chất thải được hiểu là như thế nào?
Chất thải, hay còn gọi là rác thải, là những vật dụng mà con người không còn sử dụng và thải ra môi trường. Các loại chất thải này rất đa dạng, bao gồm bao bì, túi nilon, túi đựng thức ăn, giấy và nhiều vật dụng khác. Tất cả những thứ mà chúng ta không còn sử dụng nữa và loại bỏ ra khỏi cuộc sống hàng ngày đều được gọi là rác thải.
Bạn có thể dễ dàng bắt gặp rác thải ở bất kỳ nơi đâu, từ những khu vực nông thôn yên bình đến các thành phố hiện đại, sầm uất. Dù ở các quốc gia đang phát triển hay những cường quốc lớn mạnh, vấn đề rác thải vẫn luôn hiện hữu. Những loại chất thải này, nếu không được quản lý và xử lý đúng cách, sẽ dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Ô nhiễm do rác thải không chỉ ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị mà còn gây hại cho sức khỏe con người và hệ sinh thái. Các bãi rác tự phát, nước thải và chất thải không qua xử lý có thể gây ô nhiễm nguồn nước, làm nhiễm độc đất và không khí, dẫn đến nhiều bệnh tật nguy hiểm cho con người và động vật.
Chính vì vậy, việc quản lý chất thải một cách hiệu quả và đúng đắn là vô cùng quan trọng. Điều này bao gồm việc giảm thiểu lượng rác thải phát sinh, tái sử dụng và tái chế các vật liệu có thể, và xử lý an toàn những loại rác thải không thể tái chế. Hơn nữa, nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường cũng là một yếu tố then chốt để giảm thiểu ô nhiễm từ rác thải. Việc xây dựng một môi trường sống trong lành, sạch đẹp không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn là của mỗi cá nhân trong cộng đồng.
Phân loại chất thải hiện nay như thế nào?
Tình trạng chất thải ngày càng gia tăng đang đặt ra những thách thức lớn đối với việc quản lý và xử lý rác thải hiệu quả. Việc phân loại và xử lý đúng cách chất thải là rất quan trọng để giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường, từ ô nhiễm đất, nước, không khí đến những ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe con người. Do đó, nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế rác thải là một bước đi cần thiết để bảo vệ môi trường sống và phát triển bền vững.
Có hai cách phân loại rác thải, cụ thể như sau:
Phân loại theo nguồn gốc phát sinh
1. Rác thải sinh hoạt
Rác thải sinh hoạt là những loại rác phát sinh từ các hoạt động hàng ngày của con người và động vật. Đây là loại rác bị loại bỏ trong quá trình sinh hoạt hàng ngày. Một số người hài hước gọi rác thải sinh hoạt là những “tàn tích” hữu cơ không còn giá trị sử dụng. Trung bình, mỗi người thải ra từ 0.5 đến 1kg rác thải sinh hoạt mỗi ngày. Nếu không được xử lý đúng cách, lượng rác này sẽ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Rác thải sinh hoạt được chia thành ba loại chính:
- Rác thải hữu cơ: Loại rác này rất dễ phân hủy và thường được tái chế thành phân bón hoặc thức ăn cho động vật. Ví dụ như phần bỏ đi của thực phẩm (rau củ hư thối), thực phẩm thừa, thức ăn hỏng, hoa, lá, cỏ cây không được sử dụng.
- Rác thải vô cơ: Đây là loại rác không thể tái sử dụng hoặc tái chế và chỉ có thể được xử lý bằng cách chôn lấp. Bao gồm bao bì bọc thực phẩm, túi nilon bỏ đi, và các vật dụng/thiết bị không còn sử dụng.
- Rác thải tái chế: Loại rác này khó phân hủy nhưng có thể tái chế để sử dụng lại, chẳng hạn như giấy thải, vỏ hộp, chai, vỏ lon thực phẩm.
2. Rác thải văn phòng
Rác thải văn phòng bao gồm các văn phòng phẩm không còn được sử dụng, như giấy báo cũ, bút hết mực, bút hỏng, và các vật dụng văn phòng khác.
3. Rác thải công nghiệp
Rác thải công nghiệp là những loại rác chứa thành phần độc hại như chất ngâm tẩm, chất tẩy rửa, hóa chất, phế liệu công nghiệp. Nếu không được xử lý kỹ trước khi thải ra môi trường, rác thải công nghiệp có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe con người và môi trường sống, thậm chí gây ung thư, đột biến gen và suy thoái giống nòi.
4. Rác thải nông nghiệp
Rác thải nông nghiệp bao gồm các chai lọ thuốc trừ sâu bọ, thuốc kích thích tăng trưởng, và các vật liệu tương tự.
5. Rác thải xây dựng
Rác thải xây dựng phát sinh từ quá trình xây dựng, sửa chữa các công trình, còn được gọi là xà bần, bao gồm gạch, đá, vụn đất và các vật liệu xây dựng khác.
6. Rác thải y tế
Rác thải y tế là những vật liệu ở thể rắn, lỏng, khí được thải ra từ các cơ sở y tế, bao gồm:
- Chất thải lây nhiễm: Băng gạc bẩn, đồ băng bó, găng tay đã qua sử dụng.
- Vật sắc nhọn: Kim tiêm, dao mổ, xi-lanh, kéo mổ, lưỡi dao, thủy tinh vỡ.
- Chất thải từ phòng thí nghiệm: Găng tay, ống nghiệm, bình đựng vật cấy, túi máu, vi sinh vật.
- Dược phẩm: Thuốc quá hạn sử dụng, thuốc bị đổ, hư hỏng.
- Bệnh phẩm: Mô người nhiễm bệnh hoặc không nhiễm bệnh, nội tạng, bộ phận cơ thể, nhau thai, thi thể, mô và xác động vật trong phòng thí nghiệm.
Phân loại theo mức độ nguy hại
Rác thải cũng được phân loại theo mức độ nguy hại:
- Rác thải nguy hại: Chứa các chất hoặc hợp chất có đặc tính nguy hiểm như dễ cháy, dễ nổ, gây ngộ độc, ăn mòn, lây nhiễm. Những loại rác này có thể tương tác với chất khác gây nguy hại đến môi trường và sức khỏe con người.
- Rác thải không nguy hại: Không chứa hoặc chứa ít các hợp chất có đặc tính gây nguy hại cho môi trường và sức khỏe con người.
Xử lý rác thải
Xử lý rác thải là quá trình sử dụng công nghệ và kỹ thuật để giảm, loại bỏ, cách ly, thiêu đốt hoặc chôn lấp các yếu tố có hại trong rác thải. Có ba cách xử lý rác thải phổ biến:
- Thu gom rác vào bãi rác rồi đem đi xử lý: Phương pháp truyền thống này xử lý được một số lượng lớn rác thải nhưng nếu các bãi rác không được đầu tư và xây dựng đúng quy cách, nó có thể gây ô nhiễm môi trường xung quanh.
- Sử dụng hóa chất: Một số loại hóa chất như BioStreme 9442F, GEM-K, EM WAT-1, Clean Air có thể xử lý rác thải nhưng chúng có thể gây hại trực tiếp đến con người nên ít được sử dụng.
- Sử dụng lò đốt rác thải rắn: Đây là công nghệ tiên tiến nhất hiện nay với hai loại lò đốt: lò đốt công suất lớn sử dụng năng lượng và lò đốt gia đình công suất nhỏ không sử dụng năng lượng. Lò đốt rác thải có ưu điểm như giá thành rẻ, dễ thi công, nguyên lý vận hành đơn giản, xử lý sạch mọi nguồn rác thải và tro tàn có thể dùng làm phân bón hoặc gạch xây nhà.
Ngoài các biện pháp xử lý công nghệ, giáo dục về quản lý và phân loại rác thải cũng rất quan trọng. Người dân cần có thói quen phân loại rác từ đầu nguồn để giảm ô nhiễm môi trường, tiết kiệm tài nguyên và tạo thói quen tốt. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho cộng đồng mà còn giúp bảo vệ môi trường xanh, sạch hơn.
Xem thêm: Mẫu đơn khiếu nại về ô nhiễm môi trường
Mức xử phạt với hành vi đổ chất thải không đúng nơi quy định
Ngày nay, tình trạng ô nhiễm môi trường đang trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết với hàng loạt hành vi vi phạm diễn ra ở khắp mọi nơi. Các hành vi này bao gồm việc vứt bỏ chất thải xây dựng một cách bừa bãi, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho môi trường sống xung quanh. Những đống gạch, đá, bê tông và các loại vật liệu xây dựng khác bị bỏ lại không đúng nơi quy định, không chỉ làm mất mỹ quan đô thị mà còn gây ô nhiễm đất và nước.
Căn cứ Điểm c Khoản 2 Điều 25 Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường tại nơi công cộng, khu đô thị, khu dân cư, và việc vận chuyển nguyên liệu, vật liệu, hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, nội dung chi tiết như sau:
Vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường nơi công cộng, khu đô thị, khu dân cư; vận chuyển nguyên liệu, vật liệu, hàng hóa gây ô nhiễm môi trường
- Phạt cảnh cáo: Đối với hành vi không niêm yết quy định về giữ gìn vệ sinh môi trường ở nơi công cộng.
- Phạt tiền cho các hành vi vi phạm cụ thể như sau:
- 100.000 đến 150.000 đồng: Đối với hành vi vứt, thải, bỏ đầu, mẩu, tàn thuốc lá không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng.
- 150.000 đến 250.000 đồng: Đối với hành vi vệ sinh cá nhân (tiểu tiện, đại tiện) không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng.
- 500.000 đến 1.000.000 đồng: Đối với hành vi vứt, thải, bỏ rác thải, đổ nước thải không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng, trừ vi phạm tại điểm d khoản này.
- 1.000.000 đến 2.000.000 đồng: Đối với hành vi vứt, thải, bỏ rác thải trên vỉa hè, lòng đường hoặc vào hệ thống thoát nước thải đô thị, hệ thống thoát nước mặt; đổ nước thải không đúng quy định trên vỉa hè, lòng đường phố; thải bỏ chất thải nhựa phát sinh từ sinh hoạt vào ao hồ, kênh rạch, sông, suối, biển.
- Phạt tiền từ 2.000.000 đến 4.000.000 đồng: Đối với hành vi vận chuyển nguyên liệu, vật liệu không che chắn hoặc để rơi vãi ra môi trường trong khi tham gia giao thông.
- Phạt tiền từ 10.000.000 đến 15.000.000 đồng: Đối với hành vi không sử dụng thiết bị, phương tiện chuyên dụng trong quá trình vận chuyển vật liệu, hàng hóa làm rò rỉ, phát tán ra môi trường.
- Phạt tiền từ 10.000.000 đến 20.000.000 đồng: Đối với hoạt động quản lý công viên, khu vui chơi, giải trí, lễ hội, khu du lịch, chợ, nhà ga, bến xe, bến tàu, bến cảng, bến phà và các khu vực công cộng khác nếu không đáp ứng các yêu cầu về vệ sinh môi trường, như không có đủ công trình vệ sinh công cộng, phương tiện, thiết bị thu gom chất thải; không thu gom chất thải đúng quy định; không bố trí nhân lực làm vệ sinh môi trường hoặc bảo vệ môi trường.
- Phạt tiền từ 200.000.000 đến 250.000.000 đồng: Đối với chủ đầu tư xây dựng khu đô thị, khu dân cư tập trung nếu vi phạm các quy định bảo vệ môi trường như không có hệ thống thoát nước mưa và nước thải riêng biệt; không có công trình vệ sinh công cộng đáp ứng yêu cầu; không có hệ thống thu gom, xử lý nước thải đồng bộ, phù hợp; không có thiết bị, phương tiện, địa điểm phân loại tại nguồn, thu gom, lưu giữ chất thải rắn sinh hoạt phù hợp; không đảm bảo diện tích cây xanh, mặt nước, không gian thoáng theo quy định.
Biện pháp khắc phục hậu quả
- Khôi phục lại tình trạng ban đầu: Nếu gây ô nhiễm môi trường, phải thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm do vi phạm hành chính gây ra đối với các vi phạm tại điểm c, d khoản 2, khoản 3 và khoản 4 Điều này.
- Xây dựng, lắp đặt công trình bảo vệ môi trường: Theo thời hạn do người có thẩm quyền xử phạt ấn định trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các vi phạm tại điểm a, b, c khoản 6 Điều này.
- Thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường: Theo quy định và báo cáo kết quả đã khắc phục xong hậu quả vi phạm trong thời hạn do người có thẩm quyền xử phạt ấn định đối với các vi phạm tại khoản 5, khoản 6 Điều này.
Như vậy, hành vi vứt, thải, bỏ rác thải, đổ nước thải không đúng nơi quy định tại nơi công cộng sẽ bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng. Đối với tổ chức vi phạm, mức phạt sẽ gấp 2 lần.
Mời bạn xem thêm:
- Giải quyết tranh chấp về kiểu dáng công nghiệp như thế nào?
- Thủ tục xin cấp giấy phép xả khí thải công nghiệp thế nào?
- Điều kiện thành lập cụm công nghiệp theo quy định mới
Câu hỏi thường gặp
Chất thải công nghiệp: là chất thải phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, bao gồm chất thải rắn, chất thải lỏng, chất thải khí và chất thải nguy hại.
Chất thải nông nghiệp: là chất thải phát sinh từ các hoạt động trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, bao gồm chất thải rắn, chất thải lỏng và chất thải khí.
