Thủ tục khởi kiện dân sự năm 2024

Thủ tục khởi kiện dân sự năm 2024

Bước 1: Nộp đơn khởi kiện

Điều 189 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định các cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện phải làm đơn khởi kiện và nộp trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính. Cụ thể:

• Đối với cá nhân có đầy đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự:
  • Cá nhân có thể tự mình hoặc nhờ người khác làm hộ đơn khởi kiện.
  • Đơn phải ghi rõ họ tên, địa chỉ nơi cư trú của người khởi kiện và cá nhân phải ký tên hoặc điểm chỉ ở phần cuối đơn.
• Đối với cá nhân chưa thành niên, mất năng lực hành vi dân sự, hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi:
  • Người đại diện hợp pháp có thể tự mình hoặc nhờ người khác làm hộ đơn khởi kiện.
  • Đơn phải ghi rõ họ tên, địa chỉ nơi cư trú của người đại diện hợp pháp và người đại diện hợp pháp phải ký tên hoặc điểm chỉ ở phần cuối đơn.
• Đối với cá nhân không biết chữ, khuyết tật nhìn, hoặc không thể tự mình làm đơn và ký tên hoặc điểm chỉ:
  • Có thể nhờ người khác làm hộ đơn khởi kiện và phải có người có đủ năng lực tố tụng dân sự làm chứng.
  • Người làm chứng phải ký xác nhận vào đơn khởi kiện.
• Đối với cơ quan, tổ chức khởi kiện:
  • Người đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức có thể tự mình hoặc nhờ người khác làm hộ đơn khởi kiện.
  • Đơn phải ghi rõ tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức, họ tên và chức vụ của người đại diện hợp pháp, người đại diện hợp pháp phải ký tên và đóng dấu của cơ quan, tổ chức. Nếu là doanh nghiệp, việc sử dụng con dấu phải theo quy định của Luật doanh nghiệp.

Bước 2: Phân công Thẩm phán xem xét đơn

Khoản 2 Điều 191 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, Chánh án Tòa án sẽ phân công một Thẩm phán để xem xét đơn khởi kiện. Thẩm phán phải xem xét đơn khởi kiện và ra quyết định trong vòng 05 ngày làm việc kể từ ngày được phân công, với các quyết định có thể bao gồm:

• Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện.
• Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc thủ tục rút gọn nếu vụ án đủ điều kiện.
• Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người khởi kiện nếu vụ án không thuộc thẩm quyền của Tòa án hiện tại.
• Trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện nếu vụ việc không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.

Quy trình này đảm bảo rằng vụ án dân sự được xử lý theo đúng quy định pháp luật, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan.

Bước 3: Thụ lý vụ án

• Nhận đơn khởi kiện và tài liệu chứng cứ: Sau khi nhận đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo, nếu Thẩm phán xét thấy vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án, Thẩm phán sẽ thông báo ngay cho người khởi kiện biết để họ đến Tòa án làm thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí, nếu cần.
• Dự tính và thông báo tiền tạm ứng án phí: Thẩm phán dự tính số tiền tạm ứng án phí, ghi vào giấy báo và giao cho người khởi kiện để họ nộp. Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được giấy báo, người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí và nộp biên lai thu tiền tạm ứng án phí cho Tòa án.
• Thụ lý vụ án: Thẩm phán sẽ thụ lý vụ án khi nhận được biên lai thu tiền tạm ứng án phí từ người khởi kiện.
• Trường hợp miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí: Nếu người khởi kiện được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí, Thẩm phán sẽ thụ lý vụ án ngay khi nhận được đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo.

(Căn cứ Điều 195 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015)

Bước 4: Tiến hành hòa giải

Theo Điều 205 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, nguyên tắc tiến hành hòa giải như sau:

• Thời hạn hòa giải: Trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Tòa án tiến hành hòa giải để các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án, trừ những vụ án không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được quy định tại Điều 206 và Điều 207 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 hoặc vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn.
• Nguyên tắc hòa giải:
  • Tôn trọng sự tự nguyện: Tôn trọng sự tự nguyện thỏa thuận của các đương sự, không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực, không ép buộc các đương sự phải thỏa thuận trái với ý chí của mình.
  • Không vi phạm pháp luật: Nội dung thỏa thuận giữa các đương sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Bước 5: Chuẩn bị xét xử

• Thời gian chuẩn bị: Trong vòng 01 tháng, Tòa án chuẩn bị xét đơn yêu cầu, bổ sung tài liệu, chứng cứ, ra các quyết định đình chỉ xét đơn, trưng cầu giám định, định giá tài sản, mở phiên tòa giải quyết việc dân sự. Nếu chưa có kết quả giám định hoặc định giá tài sản, thời gian chuẩn bị có thể kéo dài nhưng không vượt quá 01 tháng.

Bước 6: Đưa vụ án ra xét xử tại phiên tòa sơ thẩm

• Quy định về phiên tòa sơ thẩm: Điều 222 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định phiên tòa sơ thẩm phải được tiến hành đúng thời gian, địa điểm đã ghi trong quyết định đưa vụ án ra xét xử hoặc trong giấy báo mở lại phiên tòa trong trường hợp hoãn phiên tòa.

Lưu ý

Trong trường hợp có những tình tiết khác hoặc yêu cầu khác của các bên khi giải quyết vụ án, trình tự xét xử vụ án dân sự sẽ được điều chỉnh và căn cứ theo quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

Xem thêm: Mẫu bản cam kết bảo lãnh dân sự

Thời hiệu khởi kiện đòi nợ dân sự là bao lâu?

Theo quy định tại khoản 3 Điều 150 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm. Nếu thời hạn này kết thúc, chủ thể mất quyền khởi kiện. Cụ thể:

Thời hiệu khởi kiện đối với hợp đồng vay tài sản

Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015 quy định thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.

Hợp đồng vay tài sản

Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015 quy định hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.

Thời hiệu khởi kiện tranh chấp hợp đồng vay tài sản

Thời hiệu khởi kiện tranh chấp hợp đồng vay tài sản là 03 năm, kể từ ngày bên vay không thực hiện nghĩa vụ trả nợ theo đúng thỏa thuận với bên cho vay. Thời hiệu này áp dụng cho mọi trường hợp vay nợ, không phân biệt việc cho vay có được lập thành hợp đồng bằng văn bản hay không. Dù vay nợ được xác lập bằng thỏa thuận miệng hay văn bản, nó vẫn được coi là một dạng hợp đồng vay tài sản.

Lưu ý

Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, việc khởi kiện đòi nợ phải được thực hiện trong thời hạn cho phép khởi kiện. Nếu hết thời hạn này, quyền khởi kiện sẽ mất hiệu lực.

Mời bạn xem thêm:

• Mẫu đơn khởi kiện yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai
• Thủ tục khởi kiện đòi nợ dân sự năm 2024
• Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất kinh doanh thức ăn thủy sản

Câu hỏi thường gặp